Tác phẩm Sát thủ đầu mưng mủ được bán ở Amazon và Smashwords. (Ảnh chụp lại trang mạng)
Quỳnh Trang
(Ecolaw.vn) - Đại diện Công ty Văn hóa - Truyền thông Nhã Nam cho biết cuốn sách Sát thủ đầu mưng mủ (tác giả: Họa sĩ Thành Phong, Nhã Nam và Nhà xuất bản Mỹ thuật xuất bản) đã được chuyển nhượng bản quyền và xuất bản tại nước ngoài.
Tháng 10-2011, cuốn sách tranh Sát thủ đầu mưng mủ do họa sĩ Thành Phong thực hiện theo đơn đặt hàng của Công ty Văn hóa - Truyền thông Nhã Nam được phát hành. Ngày 24-10, Cục Xuất bản đã yêu cầu Nhà xuất bản Mỹ Thuật - đơn vị chịu trách nhiệm thực hiện cuốn sách làm việc lại với đối tác xuất bản (Công ty Nhã Nam) để tạm ngưng phát hành và thu hồi sách. Lý do được đưa ra là phía đối tác liên kết xuất bản - Công ty Nhã Nam đã không thực hiện đúng nội dung đọc duyệt và cấp phép của nhà xuất bản.
Bán ở nhiều trang kinh doanh sách điện tử
Hiện tại, Sát thủ đầu mưng mủ vẫn trong tình trạng tạm ngưng phát hành tại Việt Nam. Thế nhưng mấy tuần qua, không khó để tìm bản điện tử (ebook) của sách này tại các trang mạng, diễn đàn về sách điện tử như e-thuvien, vn-zoom, viet-max, download-idm, tech24… Tuy nhiên, đây chỉ là những bản được các thành viên chụp lại chứ không phải sách có bản quyền.
Ngày 8-11, trên một số diễn đàn có đăng thông tin Sát thủ đầu mưng mủ được bán trên trang mạng bán hàng trực tuyến Amazon. Quả thực tại Amazon, sách đang được bán dạng ấn bản sách điện tử dành cho Kindle với giá 7,99 USD. Trên trang mạng Smashwords chuyên phân phối sách điện tử có trụ sở tại Los Gatos, quận Santa Clara, bang California (Mỹ), sách cũng được bán với ấn bản điện tử nhưng chia làm hai tập. Smashwords xếp Sát thủ đầu mưng mủ vào thể loại phi hư cấu (non-fiction) mang tính giải trí với yếu tố hài hước và châm biếm. Tại Smashwords, sách được xuất bản bởi Indochine Media Inc vào ngày 9-11.
Với bản điện tử được bán ở hai trang mạng bán sách trực tuyến này, Sát thủ đầu mưng mủ có thể được đọc trên tất cả các loại máy đọc sách, máy tính, điện thoại có chức năng ebook…
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Vũ Hoàng Giang, Phó Giám đốc Công ty Văn hóa - Truyền thông Nhã Nam, khẳng định: “Việc chuyển nhượng bản quyền Sát thủ đầu mưng mủ cho Indochine Media Inc (một công ty truyền thông có trụ sở tại Milpitas, California, Mỹ) đã được thương thảo từ khi sách còn trong giai đoạn thực hiện. Đến khi sách ra mắt tại Việt Nam, mọi điều khoản đã thống nhất”.
Ông Giang cũng cho biết thêm, một số báo đang nhầm lẫn giữa việc chuyển nhượng quyền xuất bản cho Indochine Media Inc. và việc mang bản in sách ra nước ngoài bán. “Nhã Nam chỉ nhượng quyền bản ebook chứ không phải bản in. Và việc phát hành ebook ở đâu tại nước ngoài tùy thuộc vào Indochine. Nó tương tự việc Nhã Nam mua bản quyền sách nước ngoài và phát hành tại Việt Nam. Nhà xuất bản nước ngoài không can thiệp được việc phát hành tại các tỉnh” - ông Giang nói.
Vẫn còn rắc rối nhượng quyền ebook
Tại Điều 25 Luật Xuất bản có quy định về việc xuất bản trên mạng thông tin máy tính (Internet) rằng: “Việc xuất bản trên mạng thông tin máy tính phải do nhà xuất bản thực hiện và phải tuân theo quy định của luật này. Những xuất bản phẩm lưu hành hợp pháp được đưa lên mạng thông tin máy tính. Việc đưa xuất bản phẩm lên mạng thông tin máy tính được thực hiện theo quy định của Chính phủ”.
Điều 41 luật này cũng quy định: “Xuất bản phẩm của nhà xuất bản lưu hành hợp pháp khi xuất khẩu ra nước ngoài không phải xin phép cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động xuất bản”.
Trường hợp Sát thủ đầu mưng mủ đang bị tạm ngưng phát hành tại Việt Nam nhưng vẫn phát hành bản ebook tại nước ngoài liệu có vi phạm những điều trên của Luật Xuất bản hay không?
Trả lời trên VnExpress, ông Nguyễn Kiểm, Cục trưởng Cục Xuất bản, e ngại việc xuất khẩu ra thị trường nước ngoài của Sát thủ đầu mưng mủ có dấu hiệu vi phạm Luật Xuất bản, cụ thể là Điều 25. Bởi theo ông Kiểm, một ấn phẩm đã bị nhà xuất bản ra quyết định thu hồi không còn được coi là “lưu hành hợp pháp”.
Thực tế, để khẳng định được việc phát hành bản ebook Sát thủ đầu mưng mủ tại các trang mạng nước ngoài có vi phạm hay không còn phụ thuộc vào hợp đồng giữa Nhã Nam - Nhà xuất bản Mỹ thuật cùng Indochine Media Inc.
Tuy nhiên, về những vấn đề chi tiết hơn liên quan đến việc chuyển nhượng bản quyền Sát thủ đầu mưng mủ như: Thời hạn hợp đồng, phí tác quyền cho tác giả khi phát hành ebook được tính như thế nào, nếu Indochine muốn phát hành bản in ở nước ngoài thì như thế nào?...; ông Giang từ chối trả lời.
Nhượng quyền ebook: Còn khá mới mẻ
Đại diện một công ty phát hành sách lại cho rằng ngay cả Điều 25 lẫn những điều luật khác của Luật Xuất bản đều không quy định việc tác phẩm đã bị cấm tại Việt Nam không được phép xuất bản ở nước ngoài. “Vì thế, việc bán phân khúc phát hành ebook ra nước ngoài không vi phạm pháp luật Việt Nam. Nhà xuất bản nước ngoài đứng ra phát hành ebook trên mạng. Điều này tương tự việc rất nhiều tác phẩm trong nước cấm phát hành nhưng các nhà xuất bản nước ngoài vẫn phát hành bởi họ không nằm trong quy định của Luật Xuất bản Việt Nam”.
Ông Giang chia sẻ thêm, việc nhượng quyền ebook là một lĩnh vực còn khá mới mẻ trong xuất bản, ngay khái niệm nhượng quyền bản ebook vẫn còn nhiều vấn đề phải nói lại cho rõ ràng.
--------------------------
Vẫn được xuất bản hợp pháp ở nước ngoài
Một tác phẩm muốn phát hành phải có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền nước sở tại. Khi đó, tác phẩm ấy có thể được xem là một “xuất bản phẩm”. Song một tác phẩm không được cấp phép xuất bản ở nước này không có nghĩa là cũng sẽ bị cấm ở nước khác.
Trong trường hợp Sát thủ đầu mưng mủ, trước hết cần xem Nhã Nam có quyền như thế nào đối với tác phẩm này. Quyền tác giả gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Trong đó, quyền tài sản bao gồm các nội dung: khai thác, sao chép, cho thuê… Do vậy, nếu tác giả đã chuyển nhượng quyền tài sản cho Nhã Nam, kể cả việc được khai thác quyền tác giả ở nước ngoài thì về lý thuyết, Nhã Nam có quyền điều đình, ký hợp đồng bán sách với Indochine mà không phải phụ thuộc vào việc tác phẩm này bị thu hồi tại Việt Nam.
Việc Indochine bán sách trên các trang mạng đúng hay không lại là chuyện khác. Việc này giải quyết theo Công ước quốc tế về bản quyền (Công ước Berne) và pháp luật của nước sở tại nơi Indochine có trụ sở. Về nguyên tắc, doanh nghiệp có quyền và chỉ được kinh doanh sản phẩm hợp pháp. Sự “hợp pháp” ở đây thay đổi theo từng quốc gia. Chẳng hạn sách ảnh Playboy ở Việt Nam bị xem là bất hợp pháp nhưng ở nhiều nước khác là hợp pháp.
Theo tôi thì dù tác phẩm Sát thủ đầu mưng mủ bị cấm ở Việt Nam thì vẫn có thể được phát hành, xuất bản ở nước ngoài một cách hợp pháp.
Luật sư TRẦN HỒNG PHONG, Công ty Luật hợp danh Ecolaw
------------------------------------------
Indochine quảng cáo ăn theo
Theo quảng cáo của Indochine Media Inc. khi mua Sát thủ đầu mưng mủ tại Amazon, người mua sẽ được tặng phiếu quà tặng trị giá 30 USD để đăng ký dịch vụ truyền hình của Indochine. Indochine Media Inc cũng quảng cáo ăn theo thành ngữ của sách nhưng hơi thiếu vần điệu: “Đừng xem tivi mà quên chưa cắm điện. Muốn xem truyền hình Việt đã có Indochine!” hay “Để tiền trong túi làm chi. Mua ngay cái box về xem trong nhà”.
----------------------------------------------
Bài viết này đã được đăng trên báo Pháp luật TP.HCM ngày 12-11-2011. Vì trong bài có ý kiến pháp lý của luật sư Trần Hồng Phong, công ty luật hợp danh Ecolaw, nên chúng tôi đăng lại làm tư liệu.
Bài đăng trên báo Pháp luật TP.HCM:
http://phapluattp.vn/20111112122846164p1021c1088/phat-hanh-sach-dien-tu-sat-thu-dau-mung-mu-co-pham-luat.htm
