Friday, August 1, 2014

Quy định về quản lý của Nhà nước đối với thông tin trên facebook cá nhân

Luật sư Trần Hồng Phong

Nghị định số 72/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng internet. Đây là một văn bản pháp lý quan trọng mà những người sử dụng internet, chơi facebook … không thể không biết tới, vì những gì mà một cá nhân đưa lên facebook của mình chính là “thông tin trên mạng”.

Tại Việt Nam, hàng triệu người chơi facebook (ảnh minh họa)

1. Phạm vi điều chỉnh

Nghị định 72/2013 quy định chi tiết việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet, thông tin trên mạng, trò chơi điện tử trên mạng; bảo đảm an toàn thông tin và an ninh thông tin; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân tham gia việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet, thông tin trên mạng, trò chơi điện tử trên mạng, bảo đảm an toàn thông tin và an ninh thông tin.

Nghị định này áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước, tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp tham gia hoặc có liên quan đến việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet, thông tin trên mạng, trò chơi điện tử trên mạng, bảo đảm an toàn thông tin và an ninh thông tin.

2. Giải thích từ ngữ

“Thông tin trên mạng”: là thông tin được lưu trữ, truyền đưa, thu thập và xử lý thông qua mạng. Ví dụ: thông tin của bạn (do bạn post) trên trang facebook.

“Thông tin công cộng”: là thông tin trên mạng của một tổ chức, cá nhân được công khai cho tất cả các đối tượng mà không cần xác định danh tính, địa chỉ cụ thể của các đối tượng đó. Ví dụ: thông tin trên facebook của mỗi cá nhân, các status, hình ảnh, note…

“Thông tin riêng”: là thông tin trên mạng của một tổ chức, cá nhân mà tổ chức, cá nhân đó không công khai hoặc chỉ công khai cho một hoặc một nhóm đối tượng đã được xác định danh tính, địa chỉ cụ thể.

“Nguồn tin chính thức”: là những thông tin được đăng, phát trên báo chí Việt Nam hoặc trên các trang thông tin điện tử của cơ quan Đảng, Nhà nước.

“Thông tin tổng hợp”: là thông tin được tổng hợp từ nhiều nguồn thông tin, nhiều loại hình thông tin về một hoặc nhiều lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

“Trang thông tin điện tử (website)”: là hệ thống thông tin dùng để thiết lập một hoặc nhiều trang thông tin được trình bày dưới dạng ký hiệu, số, chữ viết, hình ảnh, âm thanh và các dạng thông tin khác phục vụ cho việc cung cấp và sử dụng thông tin trên Internet.

“Mạng xã hội” (social network) là hệ thống thông tin cung cấp cho cộng đồng người sử dụng mạng các dịch vụ lưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻ và trao đổi thông tin với nhau, bao gồm dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân, diễn đàn (forum), trò chuyện (chat) trực tuyến, chia sẻ âm thanh, hình ảnh và các hình thức dịch vụ tương tự khác. Ví dụ: zing.vn.

3. Phân loại trang thông tin điện tử

Tại Việt Nam, trang thông tin điện tử được phân loại như sau:

“Báo điện tử” - dưới hình thức trang thông tin điện tử. Ví dụ: trang tin phapluattp.vn của báo Pháp luật TP. Hồ Chí Minh.

“Trang thông tin điện tử tổng hợp”: là trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Trang tin này được cung cấp (đăng) thông tin tổng hợp, trên cơ sở trích dẫn nguyên văn, chính xác nguồn tin chính thức và ghi rõ tên tác giả hoặc tên cơ quan của nguồn tin chính thức, thời gian đã đăng, phát thông tin đó. Ví dụ: trang haimat.vn của Công ty luật hợp danh Ecolaw.

“Trang thông tin điện tử nội bộ”: là trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp cung cấp thông tin về chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, dịch vụ, sản phẩm, ngành nghề và thông tin khác phục vụ cho hoạt động của chính cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đó. Trang tin dạng này không được cung cấp thông tin tổng hợp.

“Trang thông tin điện tử cá nhân” là trang thông tin điện tử do cá nhân thiết lập hoặc thiết lập thông qua việc sử dụng dịch vụ mạng xã hội để cung cấp, trao đổi thông tin của chính cá nhân đó. Trang tin này không đại diện cho tổ chức hoặc cá nhân khác và không cung cấp thông tin tổng hợp.

Ví dụ: trang facebook của cá nhân một người nào đó. Theo quy định ở đây, phải hiểu là người chơi facebook không được đưa lên face của mình các “thông tin tổng hợp” – lấy từ các nguồn khác như báo chí …vv.

“Trang thông tin điện tử ứng dụng chuyên ngành”: là trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ ứng dụng trong lĩnh vực viễn thông, công nghệ thông tin, phát thanh, truyền hình, thương mại, tài chính, ngân hàng, văn hóa, y tế, giáo dục và các lĩnh vực chuyên ngành khác. Trang tin này cũng không được cung cấp thông tin tổng hợp.

Như vậy, nói tóm lại là chỉ có “báo điện tử” và “trang tin điện tử tổng hợp” ( do Nhà nước cấp phép) mới được đưa “thông tin tổng hợp”. Và điều này có nghĩa là bạn không được đăng “thông tin tổng hợp” từ báo chí lên trang facebook của bạn.

4. Nguyên tắc sử dụng thông tin trên mạng

1. Tổ chức, cá nhân phải chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật về các thông tin mà mình lưu trữ, truyền đưa, cung cấp hoặc phát tán trên mạng.

2. Thông tin riêng của tổ chức, cá nhân được bảo đảm bí mật theo quy định của pháp luật. Việc kiểm soát thông tin riêng trên mạng do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền thực hiện theo quy định của pháp luật.

3. Tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên mạng không được tiết lộ thông tin cá nhân của người sử dụng dịch vụ trừ các trường hợp sau đây:

a) Người sử dụng đồng ý cung cấp thông tin;

b) Các tổ chức, doanh nghiệp có thỏa thuận với nhau bằng văn bản về việc cung cấp thông tin cá nhân để phục vụ cho việc tính cước, lập hóa đơn, chứng từ và ngăn chặn hành vi trốn tránh thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng;

c) Khi có yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

( Điều này có nghĩa là Nhà nước có quyền yêu cầu chủ trang mạng xã hội cung cấp thông tin cá nhân của bạn nếu thấy cần thiết, vì lợi ích, an ninh quốc gia).

4. Cá nhân sử dụng thông tin trên mạng có trách nhiệm bảo vệ bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật. ( Điều này có nghĩa là bạn không được tiết lộ những bí mật của Nhà nước mà bạn biết hoặc tình cờ biết được).

5. Các hành vi bị cấm

Người chơi facebook không được có các hành vi sau đây:

1. Lợi dụng việc cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng nhằm mục đích:

a) Chống lại Nhà nước CHXHCNVN; gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc; tuyên truyền chiến tranh, khủng bố; gây hận thù, mâu thuẫn giữa các dân tộc, sắc tộc, tôn giáo;

b) Tuyên truyền, kích động bạo lực, dâm ô, đồi trụy, tội ác, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc;

c) Tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật quân sự, an ninh, kinh tế, đối ngoại và những bí mật khác do pháp luật quy định;

d) Đưa thông tin xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân;

đ) Quảng cáo, tuyên truyền, mua bán hàng hóa, dịch vụ bị cấm; truyền bá tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm bị cấm;

e) Giả mạo tổ chức, cá nhân và phát tán thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

3. Sử dụng trái phép mật khẩu, khóa mật mã của tổ chức, cá nhân; thông tin riêng, thông tin cá nhân và tài nguyên Internet.

4. Tạo đường dẫn trái phép đối với tên miền hợp pháp của tổ chức, cá nhân; tạo, cài đặt, phát tán phần mềm độc hại, vi-rút máy tính; xâm nhập trái phép, chiếm quyền điều khiển hệ thống thông tin, tạo lập công cụ tấn công trên Internet.

Ví dụ: bạn đọc một bài báo trên trang báo điện tử VnExpress thấy hay, và bạn tạo đường dẫn (link) bài báo này trên trang facebook của bạn. Việc này bị xem là vi phạm pháp luật tại Việt Nam.

6. Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng dịch vụ mạng xã hội

Ngoài quyền và nghĩa vụ của người sử dụng Internet quy định tại Nghị định này, người sử dụng dịch vụ mạng xã hội còn có quyền và nghĩa vụ sau đây:

1. Được sử dụng dịch vụ của mạng xã hội trừ các dịch vụ bị cấm theo quy định của pháp luật. ( Quy định này có phần chưa rõ là: vậy facebook, một mạng xã hội rất phổ biến ở Việt Nam và rất nhiều người chơi/sử dụng, có bị xem là mạng bị cấm hay không? Vì tại Việt Nam facebook chưa có giấy phép hoạt động chính thức).

2. Được bảo vệ bí mật thông tin riêng và thông tin cá nhân theo quy định của pháp luật.

3. Tuân thủ quy chế quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ mạng xã hội.

4. Chịu trách nhiệm về nội dung thông tin do mình lưu trữ, cung cấp, truyền đưa trên mạng xã hội, phát tán thông tin qua đường liên kết trực tiếp do mình thiết lập. ( Điều này được hiểu là nếu bạn đưa lên trang facebook của mình một thông tin nào đó, thì bạn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật Việt Nam về thông tin này).

7. Việc cung cấp thông tin công cộng qua biên giới

Cung cấp thông tin công cộng qua biên giới có thể hiểu là hành vi gửi email về một bài báo hay một sự kiện nào đó tại Việt Nam ra nước ngoài (cho một cá nhân hay tổ chức nào đó).

Nghị định 72/2013 quy định các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài khi cung cấp thông tin công cộng qua biên giới có người sử dụng tại Việt Nam hoặc có truy cập từ Việt Nam cần tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan của Việt Nam. Bộ Thông tin và Truyền thông quy định cụ thể về cung cấp thông tin công cộng qua biên giới.

Nghị định 72/2013 có hiệu lực thi hành từ 1-9-2013. Thay thế Nghị định 97/2008 và bãi bỏ Thông tư liên tịch số 02/2005/TTLT-BCVT-VHTT-CA-KHĐT, Thông tư liên tịch số 60/2006/TTLT-BVHTT-BBCVT-BCA.

Ghi chú: cũng cần nói thêm là hiện nay có nhiều ý kiến cho rằng Nghị định này là vi hiến, hạn chế quyền tự do ngôn luận, quyền tự do báo chí của cá nhân … Tuy nhiên, bài viết này chỉ nhằm mục đích giải thích một văn bản pháp luật có hiệu lực thi hành và về nguyên tắc dù muốn hay không thì mọi công dân sinh sống tại Việt Nam cũng phải chấp hành!


Cẩm nang pháp luật Ecolaw là tài sản trí tuệ của công ty luật hợp danh Ecolaw, có ý nghĩa và chỉ nên sử dụng như là tài liệu tham khảo. Công ty luật hợp danh Ecolaw không chịu trách nhiệm trong trường hợp quí vị sử dụng vào mục đích khác.
Quí vị có thể click vào menu “Cẩm nang pháp luật” để tìm đọc vấn đề pháp lý mà mình quan tâm.
Lưu ý: bài viết trên thuộc lĩnh vực: Dân sự - giao dịch dân sự   

CÔNG TY LUẬT HỢP DANH ECOLAW – ĐỊA CHỈ TIN CẬY CỦA MỌI NGƯỜI

843 Lê Hồng Phong, P.12, Quận 10, TP. Hồ Chí Minh
Email: ecolaw1@gmail.com - website: www.ecolaw.vn