Sunday, June 10, 2018

Chữ ký “có vấn đề” trong hợp đồng và việc đòi tiền công dịch vụ


Hỏi : Nhà tôi làm nghề kinh doanh vận tải, chủ yếu là để chở vật liệu xây dựng cho bà con trong một số xã lân cận. Do thiếu hiểu biết gần đây chồng tôi có ký hợp đồng san lấp ao với một người ở xã bên, theo đó chúng tôi sẽ phải chở đất để lấp một cái ao trong vườn nhà ông này. Do hợp đồng chồng tôi lại chỉ yêu cầu đặt cọc có 1 triệu đồng, quá thấp so với giá trị hợp đồng. Sau khi san lấp xong ao thì gia đình ông này lấy cớ là nhà có tang nên ông lại xin khất nợ, bảo ông ta viết giấy thì ông không viết, ngoài ra ông ta còn chê đắt. Nhưng thời gian gần đây tôi thấy có những dấu hiệu bất thường cả trong thái độ của ông này và trong hợp đồng nên thấy lo lo. Đó là 2 vấn đề sau:


1/ Trong hợp đồng thì chữ ký của ông này là 3 chữ cái "NVL" mà theo ông ta khoe là "nói và làm" bắt chước Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh. Nhưng mới đây tôi vô tình biết được chữ ký mà ông ta hay dùng là cách điệu từ chữ Lân, ông này tên là Nguyễn Văn Lân ( chúng tôi có thay đổi tên để bảo mật – ecolaw.vn). Vậy tôi muốn hỏi nếu sau này ông ta không trả tiềnvà 2 bên phải ra tòa, ông ta không công nhận chữ ký trong hợp đồng là của ông thì chúng tôi làm thế nào? Sau này nếu ký hợp đồng với ai có phải bắt họ trình các loại chữ ký mà họ thường ký để đối chiếu hay không? Như thế thì rất phiền hà.

2/ Không hiểu họ bắt chước ở đâu mà lại ghi ở phía trên của HĐ là "căn cứ vào pháp lệnh hợp đồng kinh tế 1990; căn cứ Luật thương mại năm 2005". Mà theo tôi biết thì Pháp lệnh này đã hủy bỏ lâu rồi. Vậy việc sai sót đó có làm HĐ vô hiệu không? Nếu vô hiệu thì 2 bên trả lại cho nhau những gì đã nhận. Điều này nghĩa là sao ạ? chúng tôi phải trả lại cho ông ấy 1 triệu, còn chúng tôi nhận lại gì? chẳng lẽ đến xúc đất về ? Chân thành cảm ơn luật sư rất nhiều. (Luong Hieu K)

Luật sư Võ Đình Khinh trả lời :

Qua lời bạn kể cho thấy chị cũng đã nghiên cứu về pháp luật khá kỹ và đang lo lắng vấn đề chứng cứ. Mà cụ thể ở đây là chứng cứ (bằng chứng) để đòi tiền san lấp ao.

Tuy nhiên, tình hình không đến nỗi quá khó khăn như chị nghĩ đâu

Trước hết, việc ông Lân thuê nhà bạn (tạm gọi là vậy) san lấp ao là rõ ràng và đã thể hiện bằng hợp đồng hẳn hoi. Do vậy, ông ta không thể chối cãi việc này được. Hay nói cách khác, đây là sự việc hiển nhiên mà các bên đã thừa nhận và tòa sẽ công nhận mà phía chị không cần phải chứng minh. Nguyên tắc này qui định rõ trong Bộ luật tố tụng dân sự. Vả lại, nếu ông ta chối thì còn có nhân chứng (những người xung quanh). Hoặc mình chỉ cần hỏi ngược lại ông ta : nếu ông không thuê thì tại sao khi tôi đổ đất ông không ra cản ?

Nếu chỉ nói riêng về việc chữ ký, thì quả thật nếu ông ta chối thì cũng có thể hơi rắc rối. Về nguyên tắc sẽ phải trưng cầu giám định. Nhưng nếu đúng như chị nói là ông ta “hay dùng” kiểu chữ ký cách điệu như vậy thì khi giám định cũng sẽ ra kết quả đó là chữ ký của ông ta thôi. Lưu ý là trong trường hợp này, ông ta phải là người có Đơn yêu cầu giám định chứ không phải phía bên chị. Vì ông ta không thừa nhận nên phải có trách nhiệm chứng minh đó không phải là chữ ký của mình.

Tuy nhiên theo tôi, nếu phía chị chấp nhận việc phải đưa ra giám định chữ ký là vô tình đã “sập bẫy” mưu đồ và ý định của ông ta (nếu quả thật ông ta có ý định gian dối ngay từ đầu). Vì khi đó thay vì đã có một “sự thật hiển nhiên” không cần chứng minh – như tôi đã trình bày ngay từ đầu, mình lại đi một “bước lùi” bằng cách giám định một chữ ký theo kiểu vu vơ mà kết quả chưa biết sẽ ra sao.

Hay nói cách khác, bên chị phải cương quyết và cố gắng chứng minh (bằng lý lẽ của mình), phối hợp với tờ hợp đồng, với thực tế san lấp … rằng việc ông Lân thuê nhà chị san lấp ao là “sự thực hiển nhiên”. Và do vậy, việc chữ ký của ông Lân là thật hay giả hoàn toàn là chuyện riêng của ông ta, không có ý nghĩa, không cần giám định. Theo thiển ý của tôi thì nếu phải xảy ra kiện tụng chị nên nhờ luật sư, chứ mình là người “tay ngang” nhiều khi không chắc thắng.

Việc chị nói trong hợp đồng có ghi căn cứ theo “Pháp lệnh hợp đồng kinh tế 1990” mà pháp lệnh này đã bị bỏ từ lâu là … đúng vậy ! Thực tình chúng tôi cũng lấy làm lạ là cho tới nay vẫn hay gặp các bản hợp đồng có “trích dẫn” cái văn bản đã hết hiệu lực pháp luật từ lâu này. Chắc đây là một thói quen theo kiểu “tập quán” ấy mà. Cứ người này “bắt chước” theo người khác, sai mà cứ tưởng là đúng! Sai sót trong phần “trích dẫn” như vậy chắc chắn sẽ không làm vô hiệu hợp đồng giữa hai bên.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý là bản hợp đồng giữa hai bên vẫn có thể vô hiệu bởi nhiều lý do khác – nếu phạm vào các yếu tố làm hợp đồng vô hiệu – theo qui định tại Bộ luật dân sự. Vì tôi chưa thấy hợp đồng nên không thể đánh giá được.

Nhưng cho dù hợp đồng có vô hiệu đi chăng nữa thì không phải bao giờ việc các bên phải “hoàn lại cho nhau những gì đã nhận“ cũng đều tương đương với việc phía chị phải “múc đất về”.

Vì luật qui định khi hợp đồng bị vô hiệu thì ngoài việc các bên hoàn lại cho nhau những gì đã nhận, thì bên có lỗi phải bồi thường thiệt hại cho bên kia. Nói một cách đơn giản, dù là tình huống xấu nhất, chắc chắn tòa sẽ không tuyên án theo kiểu bên chị vừa phải trả tiền vừa phải múc đất về !

Qua những trao đổi mang tính “tổng quát” như trên, hy vọng chị sẽ thêm tự tin và tiếp tục nghiên cứu pháp luật để qua đó có thể vận dụng, bảo vệ quyền lợi cho mình một cách hiệu quả. Tuy nhiên, tôi vẫn khuyên rằng nếu giá trị hợp đồng lớn thì chị vẫn nên thuê luật sư hỗ trợ cho mình – theo chi phí mà hai bên thỏa thuận được.

Chúc chị sớm đòi được tiền của mình. www.ecolaw.vn



Chuyên mục Luật sư tư vấn Ecolaw do các luật sư của công ty luật hợp danh Ecolaw thực hiện. Quí vị hãy gửi câu hỏi theo địa chỉ ecolaw2@gmail.com để được giải đáp hoàn toàn miễn phí – trừ trường hợp câu hỏi quá phức tạp hoặc không rõ ràng. Thông tin càng chi tiết, cụ thể - nội dung tư vấn càng chính xác, hiệu quả. Phần lớn các câu hỏi – đáp (được mã hóa để bảo mật) sẽ được đăng trên website này nhằm mục đích phổ biến kiến thức pháp luật phổ thông cho mọi người.   
Quí vị có thể click vào menu “Luật sư tư vấn” để tìm đọc thêm các vấn đề mà mình quan tâm.
Lưu ý: bài viết trên thuộc lĩnh vực “Thương mại – Doanh nghiệp”

CÔNG TY LUẬT ECOLAW – ĐỊA CHỈ TIN CẬY CỦA MỌI NGƯỜI
23 Lê Lư, P. Phú Thọ Hoà, Q. Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh 
Email: ecolaw1@ecolaw.vn - website: www.ecolaw.vn