TỐ NGA giới thiệu
(Ecolaw.vn) – Trong một vụ án hình sự, kết quả giám định (thông qua bản Kết luận giám định) là căn cứ quan trọng để xác định yếu tố cấu thành tội phạm hoặc tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Do vậy, nếu có căn cứ cho rằng kết quả giám định không đúng, không khách quan thì bị can, người liên quan có quyền và nên yêu cầu giám định lại hoặc giám định bổ sung.
Trong quá trình điều tra, có những trường hợp cơ quan điều tra bắt buộc phải tiến hành giám định, chẳng hạn: trong vụ án chết người (xác định nguyên nhân chết), trong vụ án đánh nhau (xác định tỷ lệ thương tích, mức độ tổn hại sức khoẻ ..…..).
Căn cứ vào kết quả kết luận trong bản Kết luận giám định, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ quyết định có truy tố người phạm tội hay không? Truy tố ở khung nào?...
Ví dụ: trong một vụ đánh nhau gây thương tích, công an sẽ yêu cầu người bị đánh đi khám để xác định tỷ lệ thương tật. Sau khi có kết luận của cơ quan giám định, nếu tỷ lệ thương tích từ 11% trở lên, thì người thực hiện hành vi đánh người sẽ bị khởi tố, truy tố về “tội cố ý gây thương tích” – qui định tại điều 104 Bộ luật hình sự. Ngược lại, nếu tỷ lệ thương tích dưới 11% thì sẽ chỉ bị xử lý về mặt hành chính, bồi thường thiệt hại dân sự mà không bị truy tố.
Như vậy, có thể thấy bản Kết luận giám định là văn bản tố tụng rất quan trọng, ảnh hưởng tới việc kết luận một người có hành vi phạm tội hay không, mức độ nghiêm trọng như thế nào.
Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, kết quả giám định không phải lúc nào cũng chính xác, khách quan, mà vẫn có thể có sai sót.
Theo qui định tại Bộ luật tố tụng hình sự (TTHS), bị can, những người có liên quan có quyền trình bày những ý kiến của mình về kết luận giám định, có quyền yêu cầu giám định bổ sung hoặc giám định lại.
Cụ thể, tại điều 159 Bộ luật TTHS qui định như sau:
- Việc giám định bổ sung có thể được thực hiện khi: nội dung kết luận giám định chưa rõ, chưa đầy đủ hoặc khi phát sinh những vấn đề mới liên quan đến những tình tiết của vụ án đã được kết luận trước đó.
Ví dụ: người bị đánh khai bị đánh vào mặt, nhưng trong Kết luận giám định không có việc này làm cho tỷ lệ thương tích thấp hơn thực tế.
- Việc giám định lại cần thực hiện khi: có nghi ngờ về kết quả giám định hoặc có mâu thuẫn trong các kết luận giám định về cùng một vấn đề cần giám định. Việc giám định lại phải do người giám định khác tiến hành.
Ví dụ: có nghi ngờ việc giám định không khách quan, như người bị hại hoặc người phạm tội có dấu hiệu tác động/nhờ vả đối với đơn vị/người tiến hành giám định – theo hướng có lợi cho mình.
--------------------------
Qui định tại Bộ luật tố tụng hình sự:
Điều 155. Trưng cầu giám định
1. Khi có những vấn đề cần được xác định theo quy định tại khoản 3 Điều này hoặc khi xét thấy cần thiết thì cơ quan tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định.
2. Quyết định trưng cầu giám định phải nêu rõ yêu cầu giám định vấn đề gì; họ tên người được trưng cầu giám định hoặc tên cơ quan tiến hành giám định; ghi rõ quyền và nghĩa vụ của người giám định quy định tại Điều 60 của Bộ luật này.
3. Bắt buộc phải trưng cầu giám định khi cần xác định:
a) Nguyên nhân chết người, tính chất thương tích, mức độ tổn hại sức khoẻ hoặc khả năng lao động;
b) Tình trạng tâm thần của bị can, bị cáo trong trường hợp có sự nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của họ;
c) Tình trạng tâm thần của người làm chứng hoặc người bị hại trong trường hợp có sự nghi ngờ về khả năng nhận thức và khai báo đúng đắn đối với những tình tiết của vụ án;
d) Tuổi của bị can, bị cáo, người bị hại, nếu việc đó có ý nghĩa đối với vụ án và không có tài liệu khẳng định tuổi của họ hoặc có sự nghi ngờ về tính xác thực của những tài liệu đó;
đ) Chất độc, chất ma tuý, chất phóng xạ, tiền giả.
Điều 158. Quyền của bị can và những người tham gia tố tụng đối với kết luận giám định
1. Sau khi đã tiến hành giám định, nếu bị can, những người tham gia tố tụng khác yêu cầu thì cơ quan đã trưng cầu giám định phải thông báo cho họ về nội dung kết luận giám định.
Bị can, những người tham gia tố tụng khác được trình bày những ý kiến của mình về kết luận giám định, yêu cầu giám định bổ sung hoặc giám định lại. Những việc này được ghi vào biên bản.
2. Trong trường hợp Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát không chấp nhận yêu cầu của bị can, những người tham gia tố tụng khác thì phải nêu rõ lý do và thông báo cho họ biết.
Điều 159. Giám định bổ sung hoặc giám định lại
1. Việc giám định bổ sung được tiến hành trong trường hợp nội dung kết luận giám định chưa rõ, chưa đầy đủ hoặc khi phát sinh những vấn đề mới liên quan đến những tình tiết của vụ án đã được kết luận trước đó.
2. Việc giám định lại được tiến hành khi có nghi ngờ về kết quả giám định hoặc có mâu thuẫn trong các kết luận giám định về cùng một vấn đề cần giám định. Việc giám định lại phải do người giám định khác tiến hành.
3. Việc giám định bổ sung hoặc giám định lại được tiến hành theo thủ tục chung của Bộ luật này.
Trong tố tụng hình sự, các cơ quan giám định đều của Nhà nước. Trong anh là các giám định viên của Trung tâm giám định ADN tại Đà Nẵng
-----------------------------
Bài liên quan: Giám định viên
Bản kết luận giám định
