Luật sư Trần Hồng PhongXuất phát từ việc cố ý, thực hiện đến cùng và toàn diện các hành vi vi phạm pháp luật (về pháp luật, chuyên môn, y đức và đạo đức), bác sĩ Tường đã làm chết một khách hàng chứ không phải là một bệnh nhân. Hành vi ấy là dấu hiệu của tội giết người hơn là việc xâm phạm về an toàn, trật tự công cộng.
(Ảnh: Nguyễn Mạnh Tường tại cơ quan điều tra. Nguồn: Báo Thanh Niên)
Công an xác định bác sĩ Tường chỉ xâm phạm trật tự công cộng
Qua báo chí, tôi được biết bác sĩ Nguyễn Mạnh Tường mới đây đã bị khởi tố về hai tội danh “vi phạm quy định khám, chữa bệnh” và “xâm phạm thi thể” theo các Điều 242 và 246 Bộ luật Hình sự, trong bối cảnh thi thể nạn nhân vẫn chưa được tìm thấy.
Tất nhiên, đây cũng chỉ mới là sự đánh giá dựa trên kết quả điều tra ban đầu. Nếu trong quá trình điều tra tiếp theo có những tình tiết mới thì việc thay đổi tội danh truy tố là điều bình thường. Bác sĩ Tường phạm tội gì chỉ có thể xác định khi có một bản án có hiệu lực pháp luật kết luận. Cho nên chúng ta cần phải chờ đợi.
Điều đáng lưu ý đầu tiên là cả hai tội danh bác sĩ Tường bị khởi tố nói trên đều thuộc nhóm các tội phạm về “xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng” quy định tại Chương XIX Bộ luật Hình sự. Tức là khách thể được xem là bị xâm hại ở đây là trật tự, an toàn công cộng, chứ không phải là tính mạng, sức khỏe con người.
Mắt khác, qua hai tội danh nêu trên, có thể thấy quan điểm hiện nay của cơ quan tiến hành tố tụng là hành vi của bác sĩ Tường đã “vi phạm quy định về khám chữa bệnh” và nạn nhân đã chết do hành vi vi phạm này. (Vì chỉ khi nạn nhân đã chết, thì bác sĩ Tường mới có thể xâm phạm thi thể).
Dấu hiệu phạm tội giết người rõ hơn
Là một luật sư, theo tôi, hành vi của bác sĩ Tường có dấu hiệu và cần phải bị khởi tố về tội giết người thì mới phù hợp với bản chất sự việc, phù hợp với quy định và nguyên tắc của pháp luật hình sự hơn.
Trước hết, giết người là tội phạm thuộc loại cố ý. Tức là người có hành vi trái pháp luật đã cố ý hành động với mong muốn giết người hoặc bất chấp hậu quả, dẫn đến cái chết của nạn nhân.
Theo tôi, bác sĩ Tường đã có sự cố ý như vậy. Vì ông ta biết rõ hành động của mình (phẫu thuật thẩm mỹ trái phép và vượt quá khả năng chuyên môn) có khả năng gây chết người, nhưng vẫn bất chấp hậu quả xảy ra và cố thực hiện. Vì… tiền!
Xin đưa ra một ví dụ để so sánh: khi hai người đánh nhau, một người dùng dao chém vào đầu người kia gây thương tích nặng. Trong trường hợp này, cho dù hung thủ khai là không có ý giết nạn nhân thì vẫn bị truy tố và xử về tội giết người. Còn nếu hung thủ dùng súng, thì dù chỉ bắn về phía nạn nhân và nạn nhân không chết vẫn cũng vẫn bị xem là hành vi giết người.
Gần đây nhất có vụ gia đình anh Đoàn Văn Vươn (ở huyện Tiên Lãng, Hải Phòng), mặc dù chỉ dùng súng hoa cải bắn vu vơ về phía đoàn cưỡng chế nhưng vẫn bị tuyên phạm tội giết người. Cũng cần lưu ý là những nạn nhân của gia đình anh Vươn không có tư thù, mâu thuẫn gì với anh, hai bên thậm chí không quen biết nhau.
Qua hai ví dụ trên, có thể thấy việc xác định bác sĩ Tường có phạm tội giết người hay không, không nhất thiết phải là vì bác sĩ Tường có mâu thuẫn hay có mục đích giết chị H. mà thể hiện qua hàng loạt những hành vi của bác sĩ Tường khi tiến hành và thực hiện đều tiềm tàng sự nguy hiểm chết người. Chính vì bác sĩ Tường đã cố ý thực hiện giải phẫu thẩm mỹ, bất chấp hậu quả nên chị H. đã tử vong.
Cụ thể, bác sĩ Tường đã cố ý vượt qua tới bốn “lằn ranh đỏ” về pháp luật. Đó là:
- Hoạt động không giấy phép (vi phạm pháp luật).
- Phẫu thuật trái phép (vi phạm chuyên môn và pháp luật).
- Không đưa nạn nhân đi cấp cứu khi nguy kịch (vi phạm chuyên môn, y đức lẫn pháp luật).
- Ném xác nhạn nhân để phi tang (vi phạm y đức, đạo đức lẫn pháp luật).
Sự cố ý như vậy không gì khác hơn là một kế hoạch, dù có mục đích kinh doanh, nhưng đã bất chấp pháp luật, bất chấp hậu quả.
Nguyên tắc xác định khách thể bị xâm phạm trước khi xác định tội danh
Về nguyên tắc khoa học hình sự, trước khi xác định tội danh cụ thể, cần xác định nhóm khách thể bị xâm hại. Bộ luật Hình sự chia thành nhiều nhóm khách thể bị xâm phạm qua các chương. Chẳng hạn như nhóm tội xâm phạm về hôn nhân gia đình, trật tự quản lý kinh tế, trật tự an toàn công cộng, quyền sở hữu, tính mạng, sức khỏe con người…
Hai tội danh khởi tố đối với bác sĩ Tường hiện nay thuộc nhóm xâm hại “trật tự công cộng”, tức là cơ quan tiến hành tố tụng xác định khách thể bị xâm hại được ưu tiên là “trật tự, an toàn công cộng”, vì cái chung chung. Trong khi tính mạng, sức khỏe của chị H. thì bị xếp phía sau.
Trong khi đó, nếu xét theo thứ tự ưu tiên, được quy định ngay trong Bộ luật Hình sự, thì nhóm tội xâm phạm trật tự công cộng xếp thứ 9, trong khi nhóm đầu tiên là “an ninh quốc gia” rồi tới “tính mạng, sức khỏe con người”, rồi tới “xâm phạm quyền tự do dân chủ”…
Hơn nữa, nếu xét đúng bản chất, chị H. cũng không phải là một bệnh nhân, mà là một người có sức khỏe bình thường. Nếu chị H. bị bệnh, và bác sĩ Tường chữa bệnh gây chết người thì việc xem là “vi phạm quy định về khám chữa bệnh” là hợp lý. Nhưng ở đây chị H. tới để giải phẫu thẩm mỹ. Việc giải phẫu thẩm mỹ không phải là hành vi “khám chữa bệnh”.
Trong xã hội loài người, tính mạng con người là tài sản vô giá, là ưu tiên cao nhất. Pháp luật của nhà nước nào cũng đều đặt con người vào vị trí trung tâm và bảo vệ. Mọi hành vi xâm hại tính mạng, sức khỏe con người đều phải bị xem là nghiêm trọng và ưu tiên xử lý.
Trong sự việc này, khách thể bị xâm hại cụ thể là tính mạng chị H. chứ không hẳn là chuyện trật tự công cộng. Chưa kể nếu nói về trật tự công cộng thì hiện nay có thực tế là hiện tượng sai khắp nơi, thiếu trách nhiệm khắp nơi nhưng cuối cùng chẳng thấy ai bị xử lý gì.
Tóm lại, tôi cho rằng hành vi của bác sĩ Tường cần khởi tố về hành vi giết người mới là phù hợp.
-----------------
(Bài viết này được đăng trên báo điện tử Một Thế Giới ngày 1-11-2013. Vì đây là bài viết của luật sư Trần Hồng Phong, thành viên công ty luật hợp danh Ecolaw, nên chúng tôi đăng lại làm tư liệu. Bài gốc ở đường link dưới đây:
Cần khởi tố bác sĩ Tường về tội giết người
-------------------------
Bài liên quan:
Đã tìm thấy xác nạn nhân Lê Thị Thanh Huyền của Thẩm mỹ viện Cát Tường
